W poprzednich artykułach wiele razy wspominałem o wysiłku fizycznym w postępowaniu leczniczym w cukrzycy i nadciśnieniu tętniczym. Obecnie zajmiemy się trochę dokładniej tym zagadnieniem.

Jak wysiłek fizyczny oddziałuje na nasz organizm?

Wysiłek fizyczny zwiększa wrażliwość tkanek obwodowych na insulinę i w ten sposób może istotnie wpływać na kontrolę stężenia glukozy we krwi. Pod wpływem wysiłku fizycznego komórki mięśni szkieletowych wychwytują glukozę i spalają ją, dzieje się to niezależnie od insuliny. W tkance mięśniowej i tłuszczowej wzrasta liczba nośników glukozy i jej dokomórkowy transport. Równocześnie, poprzez zwiększony wydatek energetyczny, następuje redukcja masy ciała.

Wysiłek fizyczny wpływa zatem na obniżenie hiperglikemii, a niekiedy nawet powoduje całkowite jej ustąpienie. U osób z grupy ryzyka rozwoju cukrzycy może zapobiec jej wystąpieniu lub je opóźnić.   Wysiłek wpływa także korzystnie na wartości ciśnienia tętniczego i profil lipidowy.

Poprawia także ogólne samopoczucie, ponieważ zwiększa uwalnianie endorfin –  substancji działających przeciwbólow, dających uczucie poprawy nastroju (euforię) – endorfiny mają również niewielki wpływ uzależniający (czy w związku z tym można uzależnić się od sportu – pytanie pozostaje otwarte).

Regularne ćwiczenia fizyczne przynoszą zadowolenie, podwyższają próg bólowy, a u chorych z depresją regularny wysiłek uprawiany ponad pół roku zmniejsza jej objawy.

Jak często zaleca się uprawiać aktywność fizyczną?

Wysiłek powinien być regularny, najlepiej codzienny, i trwać minimum 30 min. Efektywny wysiłek wpływający korzystnie na kontrolę glikemii, redukcję masy ciała i obniżenie ryzyka rozwoju choroby układu sercowo-naczyniowego powinien być wysiłkiem umiarkowanym i trwać minimum 150 min tygodniowo (30 min 5 razy w tygodniu) lub wysiłkiem intensywnym – ok. 60 min tygodniowo.

Efekt pojedynczego treningu w zakresie wpływu na poziom insulinowrażliwości utrzymuje się 24-72 godz. po zakończeniu wysiłku i zależy od czasu trwania oraz intensywności wysiłku. Podobnie długo utrzymuje się podwyższona aktywność metabolizmu po wysiłku – a więc kalorie łatwiej się spalają nawet do 2 dni po intensywnym wysiłku.

Jaki rodzaj aktywności przynosi największe korzyści zdrowotne?

Przez wysiłek fizyczny należy rozumieć każdy rodzaj aktywności, niekoniecznie w formie wyczynowego uprawiania sportu (może to być spacer, rezygnacja z samochodu, z windy). Oczywiście zalecanie wysiłku musi być dostosowane do ogólnego stanu zdrowia, jednak samo wystąpienie cukrzycy nie może stanowić przeciwskazania do aktywności.

Najkorzystniejszy jest trening wytrzymałościowy czyli wysiłek tlenowy, który polega na systematycznym wykonywaniu wysiłku dynamicznego o średniej intensywności (spacer, trucht, jazda na rowerze, pływanie). Rozpoczynając trening, należy pamiętać o ćwiczeniach wstępnych (rozgrzewająco-rozciągających) trwających ok. 5 min oraz ćwiczeniach wyciszających na koniec treningu. U osób starszych ważnym rodzajem ćwiczeń są ćwiczenia oporowe- siłowe, angażujące wszystkie grupy mięśniowe; trening taki pozwala na utrzymanie lub nawet zwiększenie masy mięśniowej która w starszym wieku zanika, powodując często tzw. zespół kruchości związany z większą śmiertelnością. Większa masa mięśniowa przyczynia się także do efektywniejszego spalania kalorii.

Wysiłek fizyczny jest także zalecany chorym na cukrzycę. Niektórzy wyczynowi sportowcy chorują na cukrzycę i nie przeszkadza im to w uzyskaniu prawidłowego wyrównania metabolicznego i w osiąganiu sukcesów. Jak wspomniałem niezależny od insuliny wychwyt glukozy może utrzymywać się nawet kilkanaście godzin po zakończeniu wysiłku, dlatego też u chorych na cukrzycę konieczne jest przyjmowanie dodatkowych porcji węglowodanów prostych w trakcie wysiłku, redukcja dawki insuliny.

Jakie są przeciwwskazania do uprawiania wysiłku?

Wysiłek fizyczny jest bezwzględnie przeciwwskazany w nagłych I ostrych stanach chorobowych, takich jak świeży zawał serca, niestabilna choroba wieńcowa czy ostra infekcja przebiegająca z gorączką. Istnieją także sytuacje u chorych na cukrzycę takie jak na przykład powikłania nerkowe, zaburzenia naczyń siatkówki oka, zespół stopy cukrzycowej które także stanowią przeciwwskazanie do niektórych rodzajów ćwiczeń ze względu na ryzyko nasilenia objawów tych powikłań.

Zaleca się, aby osoby planujące podjąć regularną aktywność fizyczną, które do tej pory prowadziły siedzący tryb życia skonsultowały się ze swoim lekarzem celem ewentualnego ustalenia przeciwwskazań do określonych typów wysiłku.

lek. Marek Jakubiak

Czekamy na pytania i uwagi dotyczące przedstawianych zagadnień, można je kierować pod adres: redakcja@codziennikmlawski.pl 

Serdecznie zapraszamy!

lek. Marek Jakubiak – Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego; specjalista chorób wewnętrznych, specjalista diabetolog. Odbywał staż specjalizacyjny w dziedzinie diabetologii w Oddziale Chorób Wewnętrznych- pododdział Diabetologii i Zaburzeń Metabolicznych Szpitala Bielańskiego w Warszawie. Uczestniczy w licznych zjazdach naukowych poświęconych diabetologii oraz w odbywających się corocznie zjazdach Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.

Przychodnia Alfamed to kompleksowe podejście do zdrowia naszych pacjentów. W ofercie znajdziecie Państwo fachową opiekę wielu specjalistów między innymi: ginekologa, ortopedy, endokrynologa i wielu innych. Ponadto posiadamy pełen wachlarz badań laboratoryjnych, fizjoterapię, medycynę pracy a także usługi stomatologiczne. Zespół Alfamed to najlepsi specjaliści, którzy zadbają nie tylko o Państwa zdrowie ale i o miłą atmosferę. Więcej informacji na stronie www.alfamed-mlawa.pl

Zobacz także…

Nadciśnienie tętnicze: co warto wiedzieć?

Dlaczego ważne jest kontrolowanie glikemii, czyli o późnych powikłaniach cukrzycy.

Co jeść, a czego unikać – rola diety w profilaktyce i leczeniu cukrzycy

Cukrzyca typu 1 – przyczyny, objawy i leczenie

Cukrzyca typu 2 – przyczyny choroby

Cukrzyca to plaga XXI wieku