Cukrzyca to plaga XXI wieku
— 01/06/2022Cukrzyca to plaga XXI wieku, zaliczona przez Światową Organizację Zdrowia obok otyłości, nadciśnienia tętniczego czy chorób nowotworowych, do grupy chorób…
W tym roku obchodzimy 225 rocznicę wybuchu Insurekcji Kościuszkowskiej. Powstanie kościuszkowskie kojarzone jest zazwyczaj w przysięgą Tadeusza Kościuszki na rynku w Krakowie w dniu 24 marca i bitwą pod Racławicami. Tymczasem pierwsze próby zbrojnego oporu przeciwko rządom targowiczan, a praktycznie rosyjskiego ambasadora Igelstroma, powstały na północnym Mazowszu. Związane były z próbą redukcji wojska.
Po drugim rozbiorze sytuacja Rzeczypospolitej szlacheckiej stawała się coraz bardziej niebezpieczna, ponieważ na dworze carskim w Petersburgu zwyciężyła koncepcja całkowitego ubezwłasnowolnienia kadłubowego już państwa. Jednym z jej przejawów miała być redukcja wojska. Z pozostałych 36 tysięcy zamierzano w Koronie pozostawić tylko 10 tysięcy a w Wielkim Księstwie Litewskim 5 tysięcy.
Patrioci skupieni wokół Tadeusza Kościuszki, działający na emigracji postanowili przeciwstawić się polityce niszczenia państwa i planowali wybuch powstania antyrosyjskiego na wiosnę 1794 roku. Jednym ze spiskowców w kraju był brygadier Antoni Józef Madaliński – dowódca 1 Wielkopolskiej Brygady Kawalerii Narodowej, liczącej 1200 – 1300 żołnierzy, stacjonującej w kilku miejscowościach w okolicach Ostrołęki. Aby nie dopuścić do redukcji stanu etatowego brygady Madaliński już 12 marca wyruszył na jej czele oraz szwadronu porucznika Zielińskiego, a także patriotycznie nastawionych ochotników szlacheckich, wzdłuż granicy pruskiej w kierunku Przasnysza. Marsz zbuntowanych oddziałów nie był łatwy, ponieważ odbywał się w czasie wiosennych roztopów w trudnym lesistym terenie.
W Przasnyszu do brygady przyłączyło się kilkunastu Kurpiów: myśliwych, przemytników, z których dowódca utworzył oddziałek kurpiowskich strzelców pieszych.
Do Mławy przybył Madaliński 14 marca. Władze miejskie i mieszkańcy miasta przyjęli strudzonych żołnierzy owacyjnie. Po zaprowiantowaniu i krótkim odpoczynku powstał plan zaatakowaniu stacjonujących w Szreńsku huzarów pruskich. Korzystając z mławskich przewodników i 12 mieszczan z siekierami dla zrąbania słupów granicznych, nocą z 14 na 15 marca pięć szwadronów Madalińskiego wzięło udział w napadzie na garnizon pruski. Po krótkiej walce, w której Prusacy stracili 10 żołnierzy do niewoli wzięto półszwadron huzarów ppłk. Tumplinga wraz z dowódcą. Tylko 13 huzarom udało się uciec do Działdowa, gdzie wszczęto alarm. Po tym sukcesie Madaliński wraz z brygadą pomaszerował do Raciąża i dalej do Wyszogrodu. Z Mławy kilkunastu mieszczan zaciągnęło się na ochotnika do brygady.
W tym miejscu należy dodać, że mławianie jako przewodnicy przyczynili się do zaatakowania pruskiego garnizonu w Szreńsku. Oddziały polskie dokonując tego ataku przekroczyły granicę pruską, ustanowioną po II rozbiorze i dokonały ataku na oddział obcego państwa. Był to pretekst dla rządu pruskiego do wkroczenia na tereny północnego Mazowsza i jego okupacji. Rozkaz datowany na 20 marca wydał osobiście król pruski Fryderyk Wilhelm. Wojska pruskie wkroczyły na tereny północnego Mazowsza. 24 kwietnia 2 dywizja pruska operująca z Nidzicy zajęła Mławę. Prusacy okupowali Mazowsze Północne do linii Narwi.
Czy były to działania dobrze przemyślane?. Chyba nie. Przecież niewielki oddziałek pruski w Szreńsku w żadnym przypadku nie zagrażał brygadzie Madalińskiemu. Być może niechęć do Prusaków była tak duża, że postanowiono dokonać napadu dla podniesienia morale wojska. Zwycięska potyczka zawsze wzmacnia poczucie własnej wartości.
Brygadier Antoni Józef Madaliński
Generał Antoni Józef Madaliński urodził się w 1739 roku w Porowie w Ziemi Sieradzkiej. Pochodził ze średniej szlachty. Był uczestnikiem Konfederacji Barskiej. W 1770 roku walczył na Mazowszu Północnym w oddziałach Józefa Sawy –Calińskiego. Posłował na Sejm Czteroletni z województwa gnieźnieńskiego. Będąc zwolennikiem reform należał do Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji 3Maja.W 1792 roku został brygadierem I Wielkopolskiej Brygady Kawalerii Narodowej na czele której walczył w wojnie polko rosyjskiej w obronie Konstytucji 3 Maja.
Brał czynny udział w Insurekcji Kościuszkowskiej. Awansowany przez naczelnika do stopnia generała majora a następnie lejtnanta. Uczestniczył w bitwie pod Racławicami i Szczekocinami a następnie w obronie Warszawy. Na czele swojej brygady aktywnie przyczynił się do wybuchu antypruskiego powstania w Wielkopolsce, wchodząc w skład korpusu Jana Henryka Dąbrowskiego. Po upadku powstania udał się do Galicji. W 1795 roku został aresztowany przez Austriaków i wydany Prusakom. Zmarł 19 lipca 1804 roku w dziedzicznym majątku Borowe. Został pochowany w kościele św. Apostołów Piotra i Pawła w Przybyszewie.
Dzięki wsparciu patriotycznie nastawionych mieszkańców miast leżących na trasie jego nadgranicznego rajdu, miedzy innymi Mławy, mógł Madaliński ze swoimi żołnierzami przedrzeć się wzdłuż granicy pruskiej do Krakowa. Trzeba też zaznaczyć, że marsz brygady Madalińskiego przyspieszył wybuch powstania antyrosyjskiego, na czele którego staną Tadeusz Kościuszko. Tu należy podkreślić, że ludność Mławy była patriotycznie nastawiona do działań mających na celu obronę niepodległej Rzeczypospolitej.
Jeszcze jeden wątek z trudnych dni Insurekcji Kościuszkowskiej warty jest podkreślenia. Kiedy we wrześniu 1794 roku wybuchło powstanie antypruskie w Wielkopolsce, na północnym Mazowszu okupowanym przez Prusaków również doszło do zbrojnych działań przeciwko agresorom. W okolicach Mławy i Szreńska działał jedenz najliczniejszych oddziałów powstańczych, dowodzony przez Józefa Rokitnickiego, liczący według danych pruskich, przesadnie obliczanych na około 3 tysięcy ludzi. Składał się głównie z drobnej zaściankowej szlachty. Nie jej wykluczone, że w jego składzie znajdowali się również ochotnicy z Mławy.
Na koniec warto przypomnieć, że w 100 rocznicę śmierci Kościuszki powstał w mławskiej Wólce kopiec jemu poświęcony, usypany z inicjatywy ks. Ignacego Krajewskiego, wmurowana została na frontonie kościoła farnego tablica poświęcona naczelnikowi powstania. Nie mamy natomiast ulicy brygadiera Antoniego Madalińskiego. Już czas aby te niedopatrzenie naprawić.
dr Leszek Arent
Urodzony w Mławie i związany z Mławą. Absolwent Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, wieloletni pracownik i dyrektor Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej. Członek Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Mławskiej, mławskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego, Rady Społeczno-Naukowej Stacji Naukowej im. prof. Stanisława Herbsta, zarządu Fundacji im. Korzybskich w Mławie, Mazowieckiego Oddziału Stowarzyszenia Muzealników Polskich, zarządu Mazowiecko-Podlaskiego Towarzystwa Naukowego z siedzibą w Warszawie. Zasiada w Kapitule tytułu Mławian Roku i Nagrody Honorowej im. dr Józefa Ostaszewskiego funkcjonującej przy Stacji Naukowej w Mławie. Jeden z redaktorów „Mławskiej Kroniki Archeologiczno – Numizmatycznej”, pisma społeczno–kulturalnego „Dwutygodnik Mławski”, „Studiów i Materiałów do dziejów Ziemi Zawkrzeńskiej” i rocznika „Ziemia Zawkrzeńska”. Uhonorowany licznymi wyróżnieniami i odznaczeniami m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi RP, medalem „Zasłużony dla Miasta Mławy, honorową odznaką „Zasłużony dla Kultury polskiej”, Złotą Odznaką Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego i Złotym Krzyżem Zasługi.
Cukrzyca to plaga XXI wieku, zaliczona przez Światową Organizację Zdrowia obok otyłości, nadciśnienia tętniczego czy chorób nowotworowych, do grupy chorób…
Represje wobec społeczeństwa w okresie stalinowskim miały inny charakter niż w latach 1944–1948. Ich specyfika polegała na tym, że praktycznie…
Gdyby nie swoiste poczucie humoru naszego nieomylnego i wesołego burmistrza Sławomira zapewne jeszcze wiele lat płynących wartko jak struga Seracza…
Redakcja portalu Codziennik Mławski zastrzega sobie wszelkie prawa do publikowanych treści. Użytkownicy mogą pobierać i drukować fragmenty zawartości portalu informacyjnego //codziennikmlawski.pl wyłącznie do niekomercyjnego użytku osobistego. Publikacja, rozpowszechnianie lub sprzedaż zawartości portalu Codziennik Mławski są zabronione bez uprzedniej pisemnej zgody redakcji i stanowią naruszenie ustaw o prawie autorskim, ochronie baz danych i uczciwej konkurencji i będą ścigane przy pomocy wszelkich dostępnych środków prawnych.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.