Zbigniew Ruszkowski

Już tylko kilkanaście dni dzieli nas od niezwykłego w formie wydarzenia, które przypomni nam chlubną kartę zapisaną przez Żołnierzy Podziemia Niepodległościowego na naszym terenie. Zapowiedzią tego widowiska jest rozmowa ze Zbigniewem Ruszkowskim, jednym z jego pomysłodawców i organizatorów.

Codziennik Mławski (CM) Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznej 79 pułku piechoty Strzelców Słonimskich im. Hetmana Lwa Sapiehy po raz 10 organizuje obchody rocznicy rozbicia siedziby Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Mławie przez – jak ich dzisiaj nazywamy – Żołnierzy Wyklętych bądź Niezłomnych.  Od tamtych wydarzeń minęło już 78 lat. Czy nadal warto je przypominać?

Zbigniew Ruszkowski (ZR) Muszę powiedzieć, że nie tylko warto, ale wręcz trzeba przypominać o tym fragmencie historii Polski, który uważany jest za najnowsze dzieje, ale w rzeczywistości jest mało znany i obarczony naleciałościami propagandy komunistycznej. W czasie widowiska opowiadamy historię ludzi, którzy zdawali sobie sprawę, że ich sytuacja jest beznadziejna. Pomimo to, podjęli walkę o takie wartości jak: wolna ojczyzna, przyjaźń oraz honor. Jeszcze dziś wiele osób ulega dezinformacji na temat Polskiego Podziemia Niepodległościowego po roku 1945. Ostatnio od jednego z wysokich przedstawicieli władz lokalnych usłyszałem, iż jest to bardzo kontrowersyjny temat, gdyż on słyszał, jakoby partyzanci zastrzelili jadącego na rowerze gońca, zatrudnionego przymusowo w PUB w Mławie. Zadałem sobie trud sprawdzenia, czy taki fakt miał miejsce. Kwerenda w dostępnych relacjach, kronikach i archiwach  wykazała, iż PUB w Mławie, w ogóle nie posiadało takiego etatu i nie ma też żadnej relacji lub oficjalnego dokumentu potwierdzającego wypowiedź tego urzędnika. Dlatego trzeba przedstawiać historię „ŻOŁNIERZY WYKLĘTYCH” taką, jaką ona była. Szczególnie, gdy ma to formę atrakcyjną dla odbiorcy.

CM. Minął czas, gdy urząd miasta organizował rekonstrukcję Bitwy pod Mławą i nalotu bombowego. Teraz rozbicie siedziby PUB jest jedyną inscenizacją – widowiskiem dziejącą się w mieście. Co zobaczymy tym razem?

ZR. Czuję się współtwórcą Bitwy pod Mławą, gdyż uczestniczyłem wraz z kolegami ze stowarzyszenia niemal we wszystkich jej edycjach. Szkoda, że zabrakło koncepcji na dalsze kontynuowanie obydwu wydarzeń, choć przyciągały one tysiące widzów. Nasze widowisko również opowiada historię w atrakcyjny sposób, dlatego 3 czerwca zobaczymy samochody z epoki, o której opowiadamy, zaprzęgi konne, kilkadziesiąt egzemplarzy historycznej broni [w tym ciężkie karabiny maszynowe], niemal setkę rekonstruktorów, ale przede wszystkim zobaczymy życie codzienne mieszkańców. Autentycznie otworzony moment zajęcia przez Żołnierzy Niepodległościowych budynku Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa oraz widowisko przedstawiające sceny walki w czasie ich wycofywania.

CM. Czym ta inscenizacja różnić się będzie od poprzednich edycji?

ZR. Każda z edycji przedstawia to samo wydarzenie, gdyż to heroizm Żołnierzy Niepodległościowych chcemy upamiętnić. Natomiast ciągle szukamy sposobów na zwiększenie atrakcyjności tego widowiska. Żeby to widowisko było bardziej atrakcyjne wizualnie, co roku staramy się dokładać kolejne elementy, w tym roku będzie więcej broni, pojazdów oraz ponownie pojawi się zaprzęg konny, oraz pewna niespodzianka, której dotychczas nie stosowano w żadnym widowisku, które widziałem. Aby dowiedzieć się o czym mówię, trzeba koniecznie pojawić się 3 czerwca o godzinie 18.00 na ulicy Reymonta w Mławie.

CM. Niektórzy rodzice mają wątpliwości czy takie widowiska są przeznaczone również dla dzieci. Jak jest w tym przypadku?

ZR. Przedstawianie historii związanych z walką niesie ze sobą pewną dozę brutalności. Natomiast staramy się, aby widowisko trafiało do szerokiego spektrum odbiorców, dlatego z myślą o najmłodszych widzach nie przedstawiamy scen najbardziej brutalnych takich jak: samobójcza śmierć jednego z uczestników odbicia PUB w Mławie. Ważne jest też, aby dzieci wiedziały, że sceny też są tylko odtwarzane i nie dzieją się naprawdę. Z doświadczenia lat poprzednich widzę, że to właśnie dzieci są najbardziej zaciekawione widowiskiem. Należy pamiętać, że decyzja o tym, czy dziecko powinno obejrzeć widowisko, zawsze należy do rodzica i jakakolwiek by ona nie była, będzie słuszna.

CM. Czy widowisko jest wiernym odtworzeniem wydarzeń ?

ZR. W przestrzeni publicznej pojawiły się sugestię, że nasze widowisko nie oddaje dokładnie przebiegu całej akcji. Jest to prawda. Stąd nazwa „widowisko”, a nie „rekonstrukcja”. Taka też była formuła w latach poprzednich. Wszyscy widzowie byli informowani, iż jedynie sam element zajęcia budynku i uwolnienia więźniów jest odtwarzany precyzyjnie i zgodnie z ustaleniami historycznymi. Natomiast nie da się odtworzyć potyczki, która rozciągała się w ciągu kilku godzin między Mławą a Wieczfnią. Widzowie poprzednich edycji doskonale wiedzieli, iż jest to alegoria wydarzeń, stąd przypuszczam, że osoby wrażające taką opinię nigdy nie uczestniczyły w naszym wydarzeniu.

CM. Dziękuję za rozmowę. Spotykamy się 3 czerwca o godzinie 18:00 na ulicy Reymonta w Mławie.