fot. screen z filmu

Tegoroczna edycja Nocy Bibliotek pod hasłem „Klimat na czytanie” w Miejskiej Bibliotece Publicznej odbyła się 10 października br. w sposób wirtualny. W opublikowanej video prelekcji wystąpił m.in. aktor ucharakteryzowany na czarnoskórego „ambasadora Kenii”. Ośrodek Monitorowania Zachowań Rasistowskich i Ksenofobicznych uznał nagranie za „żenujący pokaz rasistowskich stereotypów” i przykład tzw. „Blackface”. Biblioteka już usunęła ten materiał ze swojej strony.

We wpisie zamieszczonym na facebookowym profilu Ośrodka pod udostępnionym wybranym fragmentem filmu z biblioteki znalazły się m.in. takie zapisy:

„To jest film opublikowany przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Mławie z okazji Nocy Bibliotek. Miał promować czytelnictwo, a utrwala obraźliwe stereotypy. Ignorancja pań z biblioteki wręcz poraża. Przebranie za stereotypowego mieszkańca „Afryki dzikiej” (jak mówi pani bibliotekarka) jest obraźliwe, co powinny wiedzieć osoby choć trochę wykształcone i oczytane. Kiedy mężczyzna z Mławy pomalował twarz, włożył rozczochraną perukę i mówi z akcentem to powtarza zachowania leżące u źródeł scenicznej konwencji „blackface”…”

Miejska Biblioteka Publiczna usunęła już materiał ze swojej strony i wydała krótkie oświadczenie o treści:

Szanowni Państwo!

Zdecydowaliśmy się na usunięcie kontrowersyjnego filmu.

Wszystkich, którzy poczuli się urażeni zamieszczonymi treściami przepraszamy.

Zespół Miejskiej Biblioteki Publicznej w Mławie

Nieco szerzej do zarzutów odniósł się Mateusz Przybyszewski, który to we wspomnianym filmie grał rolę  Afrykańczyka. Cytujemy jego wpis w całości poniżej.

Szanowni Państwo

Jako odtwórca kreacji, która Państwa uraziła, chciałbym serdecznie przeprosić wszystkich, którzy poczuli się zbulwersowani moim wystąpieniem. Chcę podkreślić, że ideą i głównym założeniem akcji pod hasłem: „Klimat na czytanie”, było przybliżenie naszym odbiorcom klimatu poszczególnych kontynentów świata. Pomocą „wizualną” było przebranie się przez osoby czytające za mieszkańców danych regionów kuli ziemskiej. Z racji tego, że mnie przypadła Afryka, ucharakteryzowałem się na czarnoskórego mężczyznę, ponieważ tacy ludzie zamieszkują ten kontynent. Przyznaję, że wykazałem się brakiem wyobraźni i wyczucia nie przewidując, że może wywołać to oburzenie. Pragnę jednak nadmienić, że nie przedstawiłem postaci czarnoskórego człowieka w sposób prześmiewczy, szyderczy i typowy dla kabaretów niskich lotów. Wystąpiłem ubrany w garnitur, na słowa Pani prowadzącej, która pochwaliła moją dobrą znajomość polskiego języka odpowiedziałem, że studiowałem polonistykę na uniwersytecie. Niektórzy zaś odebrali to tak, jakbym wystąpił ubrany w przepaskę z trawy, będąc owinięty lianą, trzymając w ręku włócznię i posługując się do tego wszystkiego gwarą plemienną. Jeżeli odegranie roli wykształconego, czarnoskórego człowieka jest dla niektórych ludzi równoznaczne z odegraniem stereotypowego przedstawienia czarnoskórego człowieka w tanich kabaretach lub serialach komediowych to cóż… nie odpowiadam za takowe krzywdzące skojarzenia. Mogę przyznać, że moje wystąpienie mogło urazić uczucia niektórych ludzi (za co jeszcze raz bardzo przepraszam), jednak nie zgodzę się ze stawianiem znaku równości pomiędzy nim, a celową i cyniczną szyderą czy satyrą – to drugie nie było w żadnym stopniu zamiarem moim ani Pań bibliotekarek. Proszę w związku z tym abyście nie stawiali nas Państwo w jednym szeregu z członkami organizacji rasistowskich… Zauważyłem, że część z Państwa trafiła na tę stronę po obejrzeniu materiału opublikowanego na stronie facebookowej Ośrodka Monitorującego Zachowań Rasistowskich i Ksenofobicznych. Nie wiem czy zwrócili Państwo uwagę na to, że opublikowany na tej stronie materiał jest jedynie wyciętym fragmentem, który kończy się w pewnym momencie (swoją drogą nie wiedzieć dlaczego akurat na tym momencie). Przez cały ten fragment posługuję się (przyznaję, że nieudolnie) akcentem nawiązującym do postaci Abrahama Lincolna z serialu Stanisława Barei pt. „Alternatywy 4”. W dalszej części materiału już bez akcentu odczytuję fragmenty książek „Pożegnanie z Afryką” oraz „Gdyby cała Afryka”, jednak być może nie mieli Państwo okazji tego obejrzeć, gdyż materiał opublikowany na wspomnianej przeze mnie stronie tego już nie przedstawia (ponownie nie wiem dlaczego). Jeszcze raz chciałbym serdecznie przeprosić wszystkich, których mój występ uraził, szczególnie osoby o czarnym kolorze skóry. Nie chciałem nikogo ukrzywdzić i przykro mi, że tak to zostało odebrane. Gdyby ktoś z Państwa chciał porozmawiać ze mną o tej sytuacji, wyrazić swoje zdanie na ten temat – zapraszam do rozmowy w wiadomości prywatnej, postaram się odpowiedzieć każdemu, kto do mnie napisze. Liczę jednak przy tym na kulturalną i wyważoną rozmowę.

JK