W przypadku gdy postępowanie sądowe zostało już prawomocnie zakończone, a sprawa trafiła do komornika, dłużnik wciąż ma możliwość obrony przed egzekucją jego majątku, bądź majątku osoby trzeciej. Jednym z takich środków obrony jest powództwo przeciwegzekucyjne.

Powództwa przeciwegzekucyjne dzielimy na dwa rodzaje: 

1. o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, na podstawie którego prowadzona jest egzekucja (zwykle wyroku lub nakazu zapłaty), tzw. powództwo opozycyjne,
2. o zwolnienie przedmiotu spod egzekucji, tzw. powództwo ekscydencyjne.

Pierwsze z nich przysługuje jedynie dłużnikowi. Pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego można żądać w całości, w części, albo jego ograniczenia. Dłużnik może wytoczyć takie powództwo jeżeli:

1. przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, np. jeżeli klauzula wykonalności została nadana bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, a zadłużenie z tego tytułu w ogóle nie istniało, zostało w części spłacone, czy nawet uległo przedawnieniu.
2. po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane, np. gdy po wydaniu nakazu zapłaty, wynikająca z tego nakazu zapłaty należność została spłacona, a mimo to została wszczęta egzekucja.
3. małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść, np. jeżeli podstawą wydania wyroku, któremu nadano klauzulę wykonalności jest kredyt zaciągnięty przez jednego z małżonków bez zgody drugiego, a mimo to egzekucja jest kierowana do majątku drugiego małżonka.

Drugie ze wskazanych powództw tj. powództwo ekscydencyjne nie przysługuje dłużnikowi lecz osobie trzeciej, której prawa zostały w egzekucji naruszone. Każda osoba może żądać zwolnienia zajętego przedmiotu spod egzekucji, gdy egzekucja z tego przedmiotu narusza jej prawa. Naruszenie praw osoby trzeciej może występować w wielu postaciach np. gdy komornik zajmuje komputer który należy do kolegi dłużnika lub gdy komornik zajmuje nieruchomość, która wcześniej była przedmiotem umowy przedwstępnej sprzedaży, a zajęcie to powoduje naruszenie praw osoby chcącej dokonać zakupu nieruchomości.

Przepisy nie określają terminu w jakim można złożyć powództwo opozycyjne, dlatego należy przyjąć, że z takim powództwem można wystąpić przez cały czas trwania postępowania egzekucyjnego. Inaczej ma się sprawa w przypadku powództwa ekscydencyjnego. Tu przepisy wprost wskazują, że powództwo o zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji można wnieść w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin jest przewidziany w przepisach odrębnych.

Powództwa przewidziane w niniejszym dziale wytacza się przed Sąd rzeczowo właściwy, w którego okręgu prowadzi się egzekucję. W pozwie powód powinien przytoczyć wszystkie zarzuty (argumenty), jakie w tym czasie mógł zgłosić, pod rygorem utraty prawa korzystania z nich w dalszym postępowaniu.

Wszystkie artykuły z działu prawnego znajdziesz TUTAJ.

Łukasz Zabłocki – Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. W okresie nauki odbył półroczne studia na uczelni Universitat de Valencia w Hiszpanii. Obecnie odbywa on aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Olsztynie. Od 2015 r. prowadzi rodzinną Kancelarię Prawną w Mławie we współpracy z wieloletnim radcą prawnym Waldemarem Zabłockim i adwokatem Sebastianem Zabłockim.