W momencie zaistnienia problemów z dostępem do drogi publicznej właściciel takiej działki lub jej użytkownik wieczysty może domagać się ustanowienia tzw. drogi koniecznej od właścicieli gruntów sąsiednich.

Zgodnie z treścią art. 145 § 1 Kodeksu Cywilnego, jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej, nazywanej drogą konieczną.

Zgodnie z brzmieniem wyżej wymienionego przepisu, roszczenie o ustanowienie drogi koniecznej powstaje wówczas, gdy nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej. Oznacza to, że zasadniczo możemy mieć do czynienia z dwoma sytuacjami: nieruchomość nie ma w ogóle połączenia z drogą publiczną albo dostęp do drogi publicznej wprawdzie istnieje, ale jest nieodpowiedni np. z uwagi na jego szerokość.

Mając na uwadze, że ustanowienie dogi koniecznej powoduje ograniczenie prawa własności nieruchomości obciążonej, osoba ubiegająca się o ustanowienie drogi koniecznej powinna przede wszystkim wykorzystać istniejące możliwości dojazdu do drogi publicznej przez własne grunty. W przypadku gdy taka możliwość istnieje, żądanie obciążenia gruntów sąsiada powinno ograniczyć się do rozmiarów niezbędnych dla uzyskania połączenia swojej działki niemającej dostępu do drogi publicznej z inną własną działką mającą taki dostęp.

Ustanowienie służebności drogi koniecznej może polegać albo na zawarciu odpowiedniej umowy przed notariuszem, albo na wydaniu przez Sąd postanowienia w tej materii (co jest częstsze i ma miejsce w sytuacji gdy właściciele gruntów nie mogą się porozumieć w tej kwestii).

Właścicielowi nieruchomości obciążonej służebnością drogi koniecznej należy się wynagrodzenie. Wynagrodzenie te może mieć charakter okresowy (np. płatne raz do roku) lub jednorazowy. Wysokość wynagrodzenia może być zgodnie ustalona przez strony, a w razie braku zgody co do wysokości wynagrodzenia, powinno ono być obliczone przez odpowiedniego rzeczoznawcę.

 Właściciel nieruchomości obciążonej służebnością drogi koniecznej nie może sprzeciwiać się jej wykonywaniu. Nie może więc zagrodzić drogi dojazdowej, gdyż takie działanie będzie traktowane jako naruszenie posiadania.

W sprawach o ustanowienie służebności drogi koniecznej właściwy jest Sąd położenia nieruchomości. Opłata sądowa od wniosku o ustanowienie drogi koniecznej wynosi 200 zł. Opłata za ustanowienie drogi koniecznej przed notariuszem ustalana jest indywidualnie.

Wszystkie artykuły z działu prawnego znajdziesz TUTAJ.

Łukasz Zabłocki – Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. W okresie nauki odbył półroczne studia na uczelni Universitat de Valencia w Hiszpanii. Obecnie odbywa on aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Olsztynie. Od 2015 r. prowadzi rodzinną Kancelarię Prawną w Mławie we współpracy z wieloletnim radcą prawnym Waldemarem Zabłockim i adwokatem Sebastianem Zabłockim.