Urlop wypoczynkowy przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu na umowie o pracę. Co istotne prawa do urlopu nie można się zrzec, więc wszelkie takie zapisy w umowie o pracę lub inne porozumienia z pracodawcą są nieważne.

Wymiar urlopu wynosi:

1) 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat

2) 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat

Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:

1) zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata

2) średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat

3) średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat

4) średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata

5) szkoły policealnej – 6 lat

6) szkoły wyższej – 8 lat

Oznacza to, że jeśli np. pracujemy już 6 lat, a mamy za sobą ukończoną szkołę średnią ogólnokształcącą, to nasz łączny okres pracy od którego zależy urlop wynosi 10 lat, a tym samym nabywamy prawo do 26 dni urlopu. Powyższe okresy nie podlegają zsumowaniu.

Do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się również okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy.

Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy (np. 1/2 etatu) ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Jeśli z wyliczeń pozostanie nam ostatni niepełny dzień urlopu, zgodnie z przepisami zaokrągla się go w górę do pełnego dnia.

Urlop może być wykorzystany w całości za jednym razem, jednak na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części. W takim jednak przypadku co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

Przy udzielaniu urlopu pracodawca powinien uwzględnić wnioski pracownika co do terminu i długości urlopu, mając jednak na uwadze konieczność zapewnienia normalnego toku pracy oraz dobro zakładu pracy.

Z ważnych powodów termin urlopu może zostać przesunięty na wniosek pracownika. Z ważnych powodów przesunięcia terminu urlopu może również dokonać pracodawca, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy.

Jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu:

1) choroby,

2) powołania na ćwiczenia wojskowe lub na przeszkolenie wojskowe albo stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej,

3) urlopu macierzyńskiego,

– obowiązkiem pracodawcy jest przesunąć urlop na termin późniejszy.

Istotną kwestią jest uprawnienie pracodawcy do odwołania pracownika z urlopu.  Możliwość taka powstaje tylko wówczas, gdy obecność pracownika w zakładzie wymagana jest okolicznościami nieprzewidzianymi w chwili rozpoczynania urlopu przez pracownika. Uprawnienie te należy odnosić tylko do wyjątkowych sytuacji. W takim przypadku pracodawca jest obowiązany pokryć koszty poniesione przez pracownika w związku z odwołaniem go z urlopu (np. zwrócić koszty zakupu wycieczki).

Warto pamiętać, że w ramach urlopu wypoczynkowego pracownikowi przysługują 4 dni tzw. urlopu na żądanie. Urlop ten pracownik może przeznaczyć na ważne lub nagłe sprawy. Zgłoszenie żądania takiego urlopu powinno nastąpić najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia.

Na koniec warto wskazać, że w przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny tj. zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej za niewykorzystany urlop. Niemniej należy pamiętać, że jeśli to możliwe zaległy urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany w okresie wypowiedzenia.

Wszystkie artykuły z działu prawnego znajdziesz TUTAJ.

Łukasz Zabłocki – Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. W okresie nauki odbył półroczne studia na uczelni Universitat de Valencia w Hiszpanii. Obecnie odbywa on aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Olsztynie. Od 2015 r. prowadzi rodzinną Kancelarię Prawną w Mławie we współpracy z wieloletnim radcą prawnym Waldemarem Zabłockim i adwokatem Sebastianem Zabłockim.