Nie każdemu zwalnianemu pracownikowi, nawet z wieloletnim stażem, przysługuje odprawa. W praktyce prawo do odprawy przysługuje tylko niewielkiej liczbie pracowników po zaistnieniu określonych przesłanek. Również pojęcie odprawy różni się w zależności od sytuacji w jakiej jest wypłacana.

Odprawa z powodu likwidacji miejsca pracy

Pracownicy zwalniani na podstawie ustawy o zwolnieniach grupowych mają prawo do odprawy pieniężnej, która jest swoistą rekompensatą za pozbawienie pracownika miejsca pracy z przyczyn niezależnych od niego. Uprawnienie to przysługuje zarówno pracownikom zwalnianym indywidualnie jak i grupowo. Prawa do odprawy nie mają natomiast osoby zwalniane przez pracodawców , do których nie stosuje się ustawy o zwolnieniach grupowych, a więc pracodawców zatrudniających mniej niż 20 osób.

Odprawa przysługuje więc:

1) pracownikom takiego pracodawcy, który zatrudnia co najmniej 20 pracowników,

2) jeżeli przyczyna zwolnienia była niezależna od pracownika i zaistniała po stronie pracodawcy

O zwolnieniach grupowych możemy mówić jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej:

1)  10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,

2) 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,

3) 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników

– a samo zwolnienie nastąpiło z przyczyn niedotyczących pracowników.

Przyczyny niedotyczące pracowników oznaczają z reguły niemożność dalszego zatrudnienia części załogi z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych i innych leżących po stronie pracodawcy np. upadłość albo likwidacja pracodawcy.

Wysokość odprawy jest uzależniona od stażu pracy pracownika i wysokości jego wynagrodzenia. Może ona wynieść od 1-miesięcznego wynagrodzenia do jego 3-krotności.

Odprawa emerytalna lub rentowa

Odprawę emerytalną lub rentową z tytułu niezdolności do pracy gwarantuje pracownikowi Kodeks Pracy. Co ważne, odprawa jest wypłacana zawsze i nie zależy ona od stażu pracy pracownika, ani od tego ile pracownik pracował u ostatniego pracodawcy. Są jednak warunki, które muszą zostać spełnione, aby odprawa emerytalna lub rentowa należała się pracownikowi:

1) pracownik nabył prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,

2)nastąpiło zakończenie stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę,

3) pracownik nie pobrał wcześniej odprawy.

Najważniejszym warunkiem jest faktyczne przejście pracownika na emeryturę lub rentę. Nie wystarczy samo nabycie prawa do świadczenia. Odprawa pieniężna przysługuje w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Wysokość tej odprawy może być wyższa w przypadku niektórych grup zawodowych np. nauczycieli czy urzędników państwowych.

Odprawa pośmiertna

W razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania przez pracownika po rozwiązaniu stosunku pracy zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby rodzinie zmarłego przysługuje od pracodawcy odprawa pośmiertna. Wysokość odprawy uzależniona jest od okresu zatrudnienia pracownika i wynosi:

– jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat
– trzymiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat
– sześciomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat

Odprawa pośmiertna przysługuje małżonkowi oraz innym członkom rodziny spełniającym wymagania do uzyskania renty rodzinnej.

Wszystkie artykuły z działu prawnego znajdziesz TUTAJ.

Łukasz Zabłocki – Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. W okresie nauki odbył półroczne studia na uczelni Universitat de Valencia w Hiszpanii. Obecnie odbywa on aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Olsztynie. Od 2015 r. prowadzi rodzinną Kancelarię Prawną w Mławie we współpracy z wieloletnim radcą prawnym Waldemarem Zabłockim i adwokatem Sebastianem Zabłockim.