Czytelnik pyta:

„Posiadam umowę na czas nieokreślony. Zachorowałem  9 marca 2016. Po 6 miesiącach zrobiłem 2 dni przerwy i dostarczyłem zwolnienie na inną chorobę. Chorowałem kolejne 6 miesięcy i obecnie od 12 marca jestem na świadczeniach rehabilitacyjnych (90 dni). Pracodawca może mnie zwolnić po 9 miesiącach ciągłości chorobowego. Czy umowa, którą posiadam na czas nie określony daje mi jakieś zabezpieczenie  przed zwolnieniem? Czy w pracodawca może zwolnić każdego po 9 miesiącach? Czy związki zawodowe mogą mi pomóc.”

Wynagrodzenie chorobowe

Zgodnie z Kodeksem Pracy za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek:

1) choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną – trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia – trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego – pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu;

2) wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo choroby przypadającej w czasie ciąży – w okresie wskazanym w pkt 1 – pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia;

3) poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów – w okresie wskazanym w pkt 1 – pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia.

Wynagrodzenie o którym mowa wyżej jest wynagrodzeniem chorobowym ze stosunku pracy wypłacanym przez pracodawcę. Po wyczerpaniu w/w okresu (14 lub 33 dni) pracownik nabywa prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia społecznego. Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli przyczyną niezdolności do pracy z powodu choroby jest wypadek przy pracy lub choroba zawodowa, pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy.

Zasiłek chorobowy

Zasiłek chorobowy reguluje ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa z dnia 25 czerwca 1999 r. Świadczenie to przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby, nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż 270 dni.

Wymiar zasiłku chorobowego i jego wysokość wynosi zasadniczo 80% podstawy wymiaru zasiłku, natomiast 100%, gdy niezdolność do pracy:

1) przypada w okresie ciąży,

2) powstała w okresie badań niezbędnych dla kandydatów na dawców oraz przed zabiegiem mającym na celu pobranie komórek, tkanek i narządów,

3)  powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy

Zasiłek chorobowy przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy. W przypadku wykorzystania okresu zasiłkowego ubezpieczony ma jeszcze możliwość uzyskania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

Świadczenie rehabilitacyjne

Świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia chorobowego jest świadczeniem mającym umożliwić osobie niezdolnej do pracy kontynuowanie leczenia lub rehabilitacji w sytuacji, gdy okres zasiłku chorobowego, trwający co do zasady 182 dni lub (wyjątkowo) 270 dni, jest zbyt krótki do odzyskania pełnej zdolności do pracy.  O tych okolicznościach orzeka lekarz orzecznik ZUS. Ponadto lekarz orzecznik ZUS stwierdza, czy dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskaniem zdolności do pracy.

Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy. Okres pobierania świadczenia rehabilitacyjnego musi być okresem nieprzerwanym w tym sensie, że odzyskanie w czasie jego trwania przez ubezpieczonego zdolności do pracy skutkuje ustaniem prawa do tego świadczenia. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, również za dni ustawowo wolne od pracy.

Świadczenie rehabilitacyjne wypłacane jest w wysokości 90 % podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych 3 miesięcy, a 75 % tej podstawy za pozostały okres. Jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży lub została spowodowana jest wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, świadczenie rehabilitacyjne wypłacane jest w wysokości 100 % podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.

Zasiłek wyrównawczy

Odrębnym świadczeniem przysługującym pracownikowi w związku z chorobą jest zasiłek wyrównawczy, który ma zrekompensować ubezpieczonemu pracownikowi straty w zarobkach. Świadczenie te przysługuje ubezpieczonemu pracownikowi ze zmniejszoną zdolnością do pracy (może chodzić o obniżenie sprawności fizycznej bądź psychicznej), którego miesięczne wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek poddania się rehabilitacji zawodowej. Nie może być ono jednak wypłacane dłużej niż przez 24 miesiące.

Rehabilitacji mogą być poddani pracownicy:

1) zagrożeni chorobą zawodową i wymagający przekwalifikowania,

2) zatrudnieni w warunkach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia, jeżeli stan ich zdrowia wymaga zmiany rodzaju pracy,

3) którzy wskutek wypadku lub dłuższej choroby utracili czasowo zdolność do pracy i wymagają adaptacji do pracy.

O potrzebie przeprowadzenia rehabilitacji zawodowej decyduje wojewódzki ośrodek medycyny pracy lub lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Rehabilitacja jest prowadzona w zakładowym lub międzyzakładowym ośrodku rehabilitacji zawodowej lub na wyodrębnionym stanowisku pracy dostosowanym do potrzeb adaptacji lub przyuczenia do określonej pracy.

Wysokość zasiłku zależy od zarobków poszczególnych pracowników, świadczenie to stanowi bowiem różnicę między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem sprzed odbywania rehabilitacji zawodowej, ustalonym według zasad obowiązujących przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, a wynagrodzeniem miesięcznym osiąganym podczas pracy uzasadniającej jego wypłatę.

Rozwiązanie z pracownikiem umowy o pracę

Odrębnym zagadnieniem jest możliwość rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę z pracownikiem.

Zasadą jest, że pracodawca nie może zwolnić pracownika w czasie urlopu, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy. Przebywanie na zwolnieniu lekarskim jest usprawiedliwioną przyczyną nieobecności. Ochrona ta jest jednak ograniczona do momentu, gdy nie upłynął jeszcze okres uprawniający pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Zgodnie z Kodeksem Pracy pracodawca może bez wypowiedzenia rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem, jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:

1) dłużej niż trzy miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż sześć miesięcy,

A więc w tej sytuacji, jeśli przebywamy w ciągłości na zwolnieniu lekarskim ponad 3 miesiące, pracodawca może rozwiązać z nami umowę bez wypowiedzenia.

2) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze trzy miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej sześć miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zakaźną.

W tym przypadku pracodawca może nas zwolnic dopiero po tym, kiedy po wyczerpaniu okresu zasiłkowego (182/270 dni) otrzymaliśmy prawo do świadczenia rehabilitacyjnego i pobieramy je przez okres dłuższy niż 3 miesiące. Czyli w sumie dopiero po 9 lub 12 miesiącach choroby.

Jeżeli pracownika reprezentuje zakładowa organizacja związkowa, pracodawca zobowiązany jest do podjęcia decyzji w sprawie rozwiązania umowy o pracę dopiero po zasięgnięciu opinii organizacji związkowej, zawiadamiając ją o przyczynie rozwiązania umowy o pracę. W razie zastrzeżeń co do zasadności rozwiązania umowy zakładowa organizacja związkowa wyraża swoją opinię niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni. Opinia ta nie ma jednak wiążącego charakteru dla pracodawcy.

Jeśli świadczenie rehabilitacyjne zostało przyznane na okres 3 miesięcy i po nim wracamy do pracy, pracodawca nie ma prawa do rozwiązania z nami umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Należy pamiętać, że nawet jeśli pracodawca skorzysta z możliwości zwolnienia pracownika bez zachowania okresu wypowiedzenia, nadal zachowuje on prawo do pobieranych świadczeń z tytułu choroby po ustaniu zatrudnienia.

Łukasz Zabłocki

Łukasz Zabłocki– Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. W okresie nauki odbył półroczne studia na uczelni Universitat de Valencia w Hiszpanii. Obecnie odbywa on aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Olsztynie. Od 2015 r. prowadzi rodzinną Kancelarię Prawną w Mławie przy ul. Padlewskiego 1/13 we współpracy z wieloletnim radcą prawnym Waldemarem Zabłockim i adwokatem Sebastianem Zabłockim.

Zobacz także…

Umowa zlecenie a umowa o pracę – wady i zalety

Otrzymałeś niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę? Dowiedz się, co zrobić.